Διαδρομές και Τόποι της Μνήμης - Ιστορικές και Ανθρωπολογικές Προσεγγίσεις, σε επιμέλεια της Ρ. Μπενβενίστε και του Θ.Παραδέλλη, εκδόσεις Αλεξάνδρεια, φορέας Πανεπιστήμιο Αιγαίου.
Με έχει κεντρίσει ιδιαίτερα το τι είναι μνήμη.
Και για το πως η μνήμη αποτελεί μια δυναμική, διαρκώς μεταβαλλόμενη κατάσταση, βρισκόμενη πάντα σε αλληλεπίδραση με τη δεδομένη χρονική και ψυχική κατάσταση του ατόμου, καθώς και με αυτόν στον οποίο γίνεται η διήγηση της μνήμης, είτε αυτός είναι κάποιος άλλος είτε είναι ο εαυτός μας.
Το ίδιο εξωτερικό γεγονός βιώνεται, ανακαλείται στη μνήμη των ανθρώπων που το έζησαν και γίνεται διήγηση στο μυαλό και στα λόγια τους με διαφορετικό τρόπο.
Η ψυχική πραγματικότητα εμπλουτίζει τη μνήμη, και η μνήμη εμπλουτίζει την ψυχική πραγματικότητα, με την ενθύμηση ή τη λήθη, με την παρουσία ή την απουσία της μνήμης.
Το να αντιλαμβανόμαστε τη μνήμη χωρίς την ύπαρξη της ψυχικής πραγματικότητας, είναι σα να δεχόμαστε ότι η μνήμη μας είναι απλά ένας μηχανισμός αποθήκευσης δεδομένων και πληροφοριών.
Όμως δεν είμαστε υπολογιστές.
"Και μπορεί να έχουμε μόνο μία ζωή, αλλά έχουμε πολλούς τρόπους να (μας) τη διηγηθούμε".
"Entre les trous de la mémoire"
Dominique Appia
Σκέψεις πάνω στο κείμενο Αυτοβιογραφία, Μνήμη, Θεραπεία του Γρηγόρη Αμπατζόγλου, που περιέχεται στο εν λόγω βιβλίο.